در شرایطی که عید قربان امسال تقریباً با سومین سالگرد سلطه طالبان بر افغانستان مقارن شده بود؛ کنکاش و بررسی محتوای پیام سالانه ملاهبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان به مناسبت عید قربان و همچنین اظهارات منتسب به وی در جریان خطبه‌های عید، حکایت از آن دارد حاکمیت امارت اسلامی و رهبری آن، پیش و بیش از آنکه درباره دشمنان داخلی و یا حتی خارجی نگرانی و دغدغه داشته باشند، از اوج‌گیری اختلافات و تشتت‌ها درون نظام هراسناک شده‌اند. اگر چه برخی تحلیلگران می‌کوشند موضع‌گیری‌های اخیر رهبری طالبان را از جنبه هشداردهندگی و ملاحظات پیشگیرانه وی مورد توجه قرار دهند، با این حال شواهد زیادی وجود دارد که این موضوع از حد صرفاً هشدار و یا بازدارنده فراتر رفته است.
حضور ناگهانی ملاهبت‌الله در کابل و رایزنی مستقیم او با شخصیت‌های سیاسی و نظامی طالبان بر سر مسائل کشوری، سفر غیرمترقبه سراج‌الدین حقانی به امارات و انتشار اخباری در مورد رایزنی‌های پنهان او با مقامات آمریکایی و به‌تازگی بلند شدن صدای برخی اعتراضات به تاریخ اعلام شده برای عید قربان از سوی رهبری طالبان (برای نخستین بار افغانستان مراسم عید قربان را در روزی متفاوت از عربستان برگزار کرد) همگی نشانه‌هایی از تشدید شکاف‌ها در میان مسئولان امارت است.
در این میان، به نظر می‌رسد در پیش بودن اجلاس دوحه۳ و چگونگی مشارکت در آن نیز پیچیدگی اوضاع درونی طالبان را دوچندان کرده است. در حالی که اطلاع‌رسانی وزارت خارجه و سخنگوی طالبان نشان می‌دهد آن‌ها تصمیم به مشارکتی فعال در نشست گرفته‌اند؛ از متن پیام ملاهبت‌الله به مناسبت عید قربان و همچنین خطبه‌های منتسب به وی در روز عید قربان، می‌توان رگه‌هایی از نگرانی و حتی نارضایتی از این موضوع را مشاهده کرد. بر این اساس بی‌دلیل نیست رهبر طالبان در آستانه سفر هیئت طالبان برای شرکت در نشست دوحه، بر توصیه‌هایی همچون گوش دادن به نصایح علمای دینی و اعتماد به آن‌ها، پرهیز از انکار حقایق شرعی، کنار گذاشتن تقاضاهای دنیوی و نفسانی و انجام وظایف افغان‌ها به عنوان یک مسلمان تأکید دارد.
در واقع توجه به چنین موضوعاتی می‌تواند نشان‌دهنده دغدغه جدی رهبری طالبان در امکان عبور از خطوط قرمز تعیین شده توسط وی، به‌ویژه در مسائلی مانند تحصیل و کار زنان باشد. در کنار این مسائل، سطح و ترکیب هیئت اعزامی امارت به دوحه ۳ و میزان اختیارات آن‌ها خود می‌تواند محورهای دیگری برای تشتت و اختلاف نظر باشد. با این همه مشخص است آن‌ها که درون امارت خواهان انعطاف بیشتر طالبان در داخل و در برابر جامعه جهانی هستند، به این اجلاس به عنوان فرصتی استثنایی برای تثبیت مواضع خود در امارت نگاه می‌کنند. در نهایت شاید باید نظر یک دیپلمات خارجی مستقر در کابل را پذیرفت؛ اینکه اجلاس دوحه ۳ حتی پیش از برگزاری هم با ایجاد اختلاف و تفرقه میان طالبان، مأموریت خود را به نحو احسن انجام داده است.
نظر شما